Rzeczoznawca ubezpieczeniowy to specjalista, którego zadaniem jest ocena szkód powstałych w wyniku zdarzeń losowych, wypadków komunikacyjnych lub innych sytuacji objętych ochroną ubezpieczeniową. To osoba, która łączy wiedzę techniczną z umiejętnościami analitycznymi, a jej opinia może mieć decydujący wpływ na wysokość wypłaconego odszkodowania. Jego rola jest nieoceniona zarówno z perspektywy towarzystw ubezpieczeniowych, jak i samych ubezpieczonych.
Ocena zakresu i przyczyn szkody
Jednym z podstawowych zadań rzeczoznawcy ubezpieczeniowego jest dokładna analiza uszkodzeń powstałych w wyniku zdarzenia objętego polisą. Dotyczy to zarówno szkód komunikacyjnych, jak i tych związanych z majątkiem, np. zalania mieszkania czy pożaru nieruchomości.
Specjalista ustala nie tylko zakres widocznych zniszczeń, ale również próbuje określić ich przyczynę. To szczególnie istotne w sytuacjach, gdy pojawia się wątpliwość, czy dane zdarzenie faktycznie kwalifikuje się do wypłaty odszkodowania. Rzeczoznawca musi ocenić, czy uszkodzenia są zgodne z opisem zdarzenia przedstawionym przez ubezpieczonego i czy nie noszą znamion celowego działania.
Sporządzanie kosztorysu naprawy lub odtworzenia mienia
Na podstawie oględzin rzeczoznawca przygotowuje kosztorys naprawy uszkodzonego mienia. W przypadku pojazdów może to oznaczać wycenę części zamiennych, robocizny oraz czasu potrzebnego na przywrócenie auta do stanu sprzed szkody.
W przypadku szkód majątkowych kosztorys obejmuje oszacowanie kosztów napraw budowlanych, materiałów i prac wykończeniowych. Rzeczoznawca musi uwzględniać obowiązujące stawki rynkowe i standardy techniczne. Ten etap jest kluczowy dla ustalenia wysokości świadczenia ubezpieczeniowego, ponieważ to właśnie na podstawie kosztorysu ubezpieczyciel podejmuje decyzję o wypłacie.
Weryfikacja roszczeń i przeciwdziałanie wyłudzeniom
Rzeczoznawca ubezpieczeniowy pełni również rolę kontrolną. Analizując miejsce zdarzenia oraz rozmiar uszkodzeń, może wykryć ewentualne nieprawidłowości w zgłoszeniu szkody. Dotyczy to na przykład sytuacji, w których klient próbuje zawyżyć wartość szkody lub zgłasza usterki, które nie wynikają bezpośrednio ze zdarzenia objętego ubezpieczeniem.
W takich przypadkach rzeczoznawca sporządza dokumentację, która może być podstawą do odmowy wypłaty odszkodowania lub do wszczęcia dochodzenia. Dzięki jego pracy możliwe jest ograniczenie liczby wyłudzeń i zachowanie równowagi finansowej zakładu ubezpieczeń.
Rola w procesie odwoławczym i sądowym
Nie zawsze opinia rzeczoznawcy jest akceptowana przez osobę ubezpieczoną. W przypadku wątpliwości co do wysokości odszkodowania klient ma prawo się odwołać. W takich sytuacjach może zostać powołany niezależny rzeczoznawca, którego opinia będzie stanowiła dodatkową podstawę do weryfikacji decyzji ubezpieczyciela.
Czasem sprawa trafia do sądu, gdzie opinia eksperta z zakresu wyceny szkód ma kluczowe znaczenie. Rzeczoznawca może być powołany jako biegły sądowy i przedstawić swoją analizę w toku postępowania. Jego wiedza i rzetelność mogą zaważyć na wyniku sprawy.
Współpraca z towarzystwami ubezpieczeniowymi i klientami
Rzeczoznawca ubezpieczeniowy działa zwykle na zlecenie towarzystwa ubezpieczeniowego, ale zdarza się, że klient decyduje się na zatrudnienie własnego eksperta – zwłaszcza gdy podejrzewa, że odszkodowanie zostało zaniżone.
Dobrze przeprowadzona ekspertyza pozwala wyjaśnić nieścisłości i wspomaga klienta w negocjacjach z ubezpieczycielem. Niektórzy rzeczoznawcy oferują również pomoc w przygotowaniu dokumentów do zgłoszenia szkody, co jest dużym wsparciem dla osób, które po raz pierwszy uczestniczą w procesie likwidacyjnym.
Wymagania i kwalifikacje zawodowe
Aby wykonywać zawód rzeczoznawcy ubezpieczeniowego, niezbędne jest posiadanie wiedzy technicznej oraz znajomości przepisów prawa ubezpieczeniowego. W Polsce nie istnieje obowiązek licencjonowania rzeczoznawców przez państwo, jednak wielu z nich posiada certyfikaty wydawane przez stowarzyszenia branżowe.
Dobry rzeczoznawca powinien być niezależny, rzetelny i dokładny. Wymagana jest znajomość systemów kosztorysowych, umiejętność analizy dokumentacji technicznej oraz zdolność do pracy pod presją czasu. To zawód wymagający zarówno wiedzy merytorycznej, jak i wysokich standardów etycznych.
Źródła:
- „Rola rzeczoznawców w procesie likwidacji szkód komunikacyjnych”, 2020, Joanna Marciniak
- https://polisy24.pl/blog/kim-jest-rzeczoznawca-samochodowy/, 2025, Jakub Zygier
- „Zarządzanie ryzykiem w ubezpieczeniach majątkowych”, 2019, Piotr Bednarek
- „Wycena szkód majątkowych w praktyce rzeczoznawców”, 2021, Anna Krajewska
Doktor Adam Naptelek
Doktor Finansów i Ekonomii.
